Oproep aan de raad Oss: blijf bij Natuurgebied De Maashorst

In de raadsvergadering van 25 april 2021 wordt een voorstel behandeld waarbij het college adviseert het samenwerkingsverband met de drie andere gemeenten Uden, Landerd en Bernheze aangaande het bestuur en beheer van Natuurgebied De Maashorst op te zeggen. IVN Oss vindt dit geen goede ontwikkeling en vraagt de raadsleden niet in te stemmen met dit voorstel.

In de opinienota worden vier vragen gesteld aan de raadsleden.

Vraag 1: Onderschrijft u de nieuwe koers voor de Maashorst zoals omschreven in hoofdstuk 2?
Zoals uit bijgevoegde brief blijkt betreuren wij de ingezette koers. Oss trok in het verleden de kar als grootste gemeente in de regio. Nu hangt Oss achter de kar. Een steeds hechtere duurzame samenwerking door de jaren heen wordt ongemotiveerd bij het grofvuil gezet. Er worden (schijn)tegenstellingen gecreëerd in de inconsistente visie. Oss verschuift bijvoorbeeld haar focus van de Maashorst naar het project “meanderende Maas”. Het is niet of/of, maar en/en. Het zou juist een enorme stap zou zijn als De Maashorst, via Herperduin verbonden kan worden met de Maas. Het herstel van de oorspronkelijke bewegingen van de grazers is dan weer mogelijk. Maar daar hebben we elkaar voor nodig. Dieren, planten en recreanten trekken zich niets aan van gemeentelijke grenzen. Vanuit dit perspectief is een gemeenschappelijk lange termijndoel essentieel. In 2010 hebben de vier gemeenten dan ook gezamenlijk ingestemd met het Natuurbeleidsplan gericht op 2050. Het is onduidelijk of Oss dit plan nog als piketpaal ziet. De wijze waarop het BRT (niet) stuurt heeft geleid tot veel bestuurlijke en ambtelijke drukte. Veel geld is verspild. Voorgesteld wordt te bezuinigen op de kosten. Dit is inderdaad mogelijk indien de gemeenten en Staatsbosbeheer effectief en efficiënt sturen en samenwerken. De status aparte zal Oss meer kosten dan opbrengen.

Voorstel: Bevestig de ingezette lange termijnkoers van Het natuurbeleidsplan en maak afspraken met de partners over welke stappen de komende vijf jaar worden gemaakt. Bezie op welke wijze dit efficient en effectief kan zijn. 

Vraag 2: Wat vindt u van de beschreven richting voor het sluiten van de dienstverleningsovereenkomst zoals omschreven in hoofdstuk 3
Zoals in bijgevoegde brief is aangegeven, pleiten wij voor één meerjarenplan en een jaarplancyclus, met nauwe betrokkenheid van de gemeenteraden. Uw opinienota voorziet hierin. De figuur van “dienstverleningsovereenkomst” creëert in dit verband alleen onduidelijkheid. In de gekozen benadering heeft een en ander een ad hoc en beperkt karakter. Dit betekent wederom veel complexe bestuurlijke en ambtelijke drukte met relatief hoge kosten.

Voorstel: Zie voorstel bij beantwoording vraag 1

Vraag 3 Vindt u dat we de inzet van de grote grazers in Herperduin moeten continueren zoals omschreven in hoofdstuk 4?
In het stuk van het college worden terecht de positieve ontwikkelingen in Herperduin benadrukt. Nadat de toenmalige gemeente Ravenstein de eerste voorzichtige stappen zette naar een meer natuurlijk bos heeft gemeente Oss dat vervolgens voortvarend overgenomen. Met als resultaat een bos met hoge natuurwaarden, waar duizenden Ossenaren van genieten. We vergeten wel eens dat ook toentertijd er veel discussie was. De meeste mensen zijn aan de begrazing gewend rondom Herperduin. De bewoners van Piekenhoef weten niet anders en beschouwen Herperduin als hun achtertuin om te wandelen, hardlopen, mountainbiken, paardrijden, enz. Dezelfde ontwikkelingen zien we nu ook in de rest van De Maashorst. De natuurwaarden worden verbeterd, zover als binnen de huidige mogelijkheden kan. Ook hier levert de begrazing een belangrijke bijdrage aan. Op jaarbasis worden er meer dan 1 miljoen bezoeken aan De Maashorst gebracht. Een sprong voorwaarts was de verbinding van de begrazingsgebieden, waardoor de grote grazers sinds 2019 van Uden naar Herpen kunnen trekken. Juist trekkende kuddes bepalen nu zelf waar zij grazen, rusten en drinken en vergroten daarmee de natuurlijke variatie. Het doel dient te zijn dat er één begrazingsgebied blijft voor alle grote grazers. Afrastering van het Osse deel op de natuurbruggen is onacceptabel. Dit betekent dat Oss met de alle terreineigenaren tot overeenstemming dient te komen over de keuze van veilige grote grazers in lijn met het Natuurbeleidsplan. Wij vinden het voorstel over uitsluiting van wisenten en eventueel introduceren van edelherten en moefflons zeer prematuur.

Voorstel: Kies als uitgangspunt dat er sprake moet zijn van één groot veilig begrazingsgebied en onderschrijf de conclusies van de evaluatie door Arcadis.

Vraag 4. Onderschrijft u de richting voor de verplaatsing voor educatie naar onze eigen organisatie zoals omschreven in hoofdstuk 5?
​​​​​​Vanzelfsprekend achten wij educatie vanwege onze eigen missie van groot belang. Het IVN ondersteunt met zijn vrijwilligers ons NME en ons Natuurcentrum. Het Natuurcentrum gaf in 2019 voor 3714 Osse kinderen in 167 lessen een heel breed aanbod op het gebied van natuur, gezondheid, milieu en duurzaamheid. De scholen uit de gemeente Oss komen graag, ondanks continu-roosters, minder middelen voor externe activiteiten en opgelegde thematische onderwijseisen. Scholen, leerkrachten, ouders en kinderen zijn over het algemeen enthousiast en tevreden over het onderwijs. De lessen zijn actueel, ontwikkeld met eu-subsidie en doorontwikkeld door de jaren. Het in eigenbeheer oppakken van Natuureducatie kan alleen maar tot meer kosten leiden. Voorstel: Het lijkt ons van belang eerst een educatievisie te ontwikkelen en daarna te bezien wie, wat en waar invulling kan geven aan de ambities. IVN wil hier graag over meedenken. Tenslotte Oss afficheert zich graag als Global Goals Gemeente. De opinienota staat hiermee op gespannen voet en heeft alleen negatieve effecten op “people, planet, en profit”. De voorgestelde statusaparte voor de gemeente Oss heeft geen meerwaarde voor een regionaal prachtig en waardevol natuur- en recreatiegebied. Ook de genoemde besparing zien wij niet gebeuren.

• Opinienota Oss koers voor De Maashorst
• Nieuwe vorm bestuurlijke samenwerking in De Maashorst
• B&W-advies Opinienota Osse Koers voor Natuurgebied De Maashorst