Broedvogelinventarisatie Kasteelpark Geldrop 2023

Het IVN Geldrop is al vele decennia thuis in het Kasteelpark van Geldrop. Vanuit de Paardenstal en het Koetshuis worden vele activiteiten ondernomen. Tentoonstellingen, lezingen en cursussen vinden doorlopend plaats in of vanuit deze ruimten. Ook excursies in het Kasteelpark vetrekken vaak vanaf deze plek.

De vogelwerkgroep De Wielewaal van het IVN wandelt vaak in het park, de vogels dan nauwlettend in de gaten houdend. Van de bezoeken werd steeds een tellijst bijgehouden. Het algemene gevoel was dat we wat meer met ONS park zouden moeten doen.

Allereerst is een nieuw nestkastenplan ontwikkeld dat in de wintermaanden een vervolg kreeg. Oude nestkasten werden vervangen en nieuwe werden aangebracht. In totaal hangen er nu 31 bruikbare nestkasten. Ook werden de aanwezige knotwilgen om en om geknot.

Om een nog duidelijker beeld te krijgen van de aantallen vogels in het park werd besloten tot een broedvogelinventarisatie

Het geïnventariseerde gebied.
Het gebied dat werd bezocht is gelegen in de driehoek Mierloseweg, Helze en Kleine Dommel. Het gebied bestaat deels uit een parkgedeelte met veel grote bomen zoals de Siberische platanen, cederbomen afgewisseld met eiken en beuken, en een achterliggend natter deel. In het parkdeel hebben een aantal grote bomen de afgelopen tijd het leven gelaten en een deel zijn er slecht aan toe. Voor het parkdeel is een restauratieplan gemaakt. De kinderboerderij was op slot, die is alleen van buitenaf bekeken, de prachtige bloementuin kon wel worden bezocht.

In het achterliggende deel zijn de aanwezige essen grotendeels verdwenen a.g.v. de essentakkensterfte. De aanwezige eiken doen het goed en worden afgewisseld met elzen, berken en wilgenopslag. De vele takkenrillen worden al deels aan de natuur terug gegeven.  Het aanwezige bomenbestand hoort bij dit type beekdallandschap. Verder is er een voedselbos in ontwikkeling en ligt er een fraaie paddenpoel.

In het achterdeel is wel sprake van ernstige verruiging. Met name de massaal aanwezige bramen en de woekerende guldenroede geven geen grote natuurwaarde aan het geheel.

Uitvoering
Voor het broedvogelonderzoek is geen speciale methode gehanteerd. De BMP methode van SoVon (Broedvogel Monitoring Project) is te omvattend om voor een dergelijk klein gebied te hanteren.

Het te onderzoeken gebied is verdeeld in blokken en per telblok zijn de waarnemingen opgetekend. Vooraf is een lijst van te verwachten vogels opgesteld die voorzien zijn van een bepaalde code. De schrijver heeft deze code steeds gehanteerd. Uitgegaan is van territoriumindicaties hoofdzakelijk gebaseerd op zichtbare aanwezigheid en zang.

Voor iedere vogelsoort bestaat een geldige periode waarbinnen een territorium kan worden vastgesteld. Indien een vogel een aantal keren in een telblok is geconstateerd kan van een broedgeval worden uitgegaan.

Er is tijdens het broedseizoen om de 14 dagen in twee groepen geïnventariseerd. Steeds is om 7.00 uur gestart. De samenstelling van de telgroepen is steeds gewisseld. Gelopen is op de woensdagen 22 maart, 5 april, 19 april, 3 mei en 17 mei.

De resultaten
Het uitwerken van de gegevens, om exact aan te geven in welk telblok een vogel is vastgesteld, vergt veel handwerk. Met zekerheid kan worden gesteld dat in totaal 28 soorten broedvogels in 2023 in het Kasteelpark hebben gebroed. Een aantal soorten hoort gewoon thuis in het park en zijn gewone standvogels, dus het gehele jaar aanwezig. Een broedgeval van de grote gele kwikstaart was een aangename verrassing.

Een aantal soorten zijn wel regelmatig gespot maar kunnen niet met zekerheid als broedvogel in het park worden genoemd. Dit zijn de kleine bonte specht, de groenling en de ijsvogel. Ook niet zijn meegenomen de bonte vliegenvanger die een aantal dagen zat te zingen op een van de nieuwe nestkasten maar geen vrouwtje kon strikken. Het koppeltje goudvinken en de appelvinken die buiten het broedseizoen veel zijn gezien, waren in het broedseizoen niet aanwezig en zijn dan ook niet meegeteld. Een grasmus zat volop te zingen buiten het telgebied aan de overzijde van de Dommel en ook de Canadese ganzen waren daar aanwezig. Ook de buizerd en de slechtvalk kunnen niet tot de broedvogels worden gerekend. De buizerd heeft verderop langs de Kleine Dommel gebroed en de slechtvalk heeft in de Brigidatoren dit jaar 3 jongen grootbracht. Allebei hebben ze wel in het park gejaagd.

Van de zomergasten waren tjiftjaf en zwartkop zeer goed vertegenwoordigd.

Van de standvogels zijn belangrijke aantallen aanwezig, de merel, de spreeuw, de kool- en pimpelmezen, roodborst en winterkoning.

Conclusie
Het aantal soorten lijkt weliswaar bevredigend maar een aantal soorten hebben we gemist. De bosuil, altijd bewoner van het park, is verhuisd naar een ander deel van het Dommeldal. De kleine karekiet, bewoner van het riet langs de sloten, is verdwenen evenals de tuinfluiter en de bosrietzanger. Met aangepast beheer van het achterdeel moeten deze weer terug te krijgen zijn.

Eens was ook de gierzwaluw een vaste bewoner van het kasteel. De aangebrachte speciale nestpannen voor deze luidruchtige voorjaarsbrenger liggen echter te bakken in de zon en zullen waarschijnlijk nooit meer bezet worden.

Ook een nieuwkomer zou de huiszwaluw kunnen worden. Werkelijk een prachtige huisvesting voor deze vrolijke kwetteraar in de vorm van een fraaie huiszwaluwentil is aanwezig in de weide van de bloementuin. Het is te hopen dat deze geschikte broedplaats nog een keer door de huiszwaluw wordt ontdekt.

We kunnen er niet om heen. Plannen om een deel van het achterdeel in te richten als parkeerplaats zal de oppervlakte van het natuurlijke deel van het park doen afnemen. En zo wordt steeds beetje bij beetje een groene parel in het hart van Geldrop de nek omgedraaid.

Dorus van den Boom namens Vogelwerkgroep De Wielewaal.

Tellers: Loes en Dorus van de Boom, Sandy Mollen, Remco Seuntjens, Bertine Savelberg, Leny van de Linden, Han Hendriks, Godefrie van de Boogaart en Marjan van Stratum.

De foto’s zijn van Dorus van den Boom.