Verslag van de lezing over paddenstoelen op dinsdag 14 november door Gosse Haga

Er waren deze avond zo’n 15 geïnteresseerden aanwezig. Gosse had een mooi programma voor ons samengesteld over paddenstoelen die hier in Friesland voorkomen, met prachtige foto’s van de paddenstoelen. Het leuke was, dat we veel paddenstoelen die hij liet zien, ook zelf wel eens gezien hadden op onze excursies, maar Gosse wist daar dan weer wetenswaardigheden over te vertellen die we nog niet wisten.
Wist je bijvoorbeeld dat : de huiszwam, die beruchte zwam die in huizen het houtwerk afbreekt, als hij ergens buiten voorkomt, dan de dakloze huiszwam wordt genoemd? Deze is dan wit met bruin van kleur.
En dat het gestreept nestzwammetje wat op spaanders, stronken of takken van loof- bomen voorkomt een nestje heeft, met daarin eitjes met sporen, die deze door regendruppels weg laten schieten.
En dat er bij Rotsterhaule een gebied is met heel veel verschillende soorten wasplaten en dat dit daarom nu een wasplaten reservaat is, en dat dit reservaat qua soortenrijkdom het eerste is in de Benelux ? De lamellen van wasplaten zijn wasachtig, vandaar de naam. Zij komen vooral voor op niet verstoorde schrale grond, en zij komen ook wel voor op kerkhoven.
Van het vals essenvlieskelkje werd verteld dat deze de oorzaak is van de beruchte essentakziekte, die een hele kaalslag in essenbossen veroorzaakt.
Over de gele trilzwam hoorden we dat deze ook wel heksenboter wordt genoemd, en dat de zwarte trilzwam de niet erg vleiende bijnaam heksenbraaksel heeft.
Een nieuwkomer in onze streken, de inktviszwam, is een exoot uit Australië die vanuit het zuiden naar ons toe is gekomen, hoe de sporen hier terecht zijn gekomen is niet duidelijk, misschien met Australische wol of met militaire transporten in de eerste wereldoorlog. Hij is uit de familie van de stinkzwammen. Uit een wit duivelsei komen op een gegeven moment 4 tot 6 rode armen die zich uitspreiden als een inktvis, ook deze zwam is voor verspreiding afhankelijk van insecten. En net als andere stinkzwammen verspreid ook hij een heel doordringende stank.
Dan is er nog de sombere honingzwam, een parasitaire zwam, die in tegenstelling tot zijn naam enigszins in het donker kan oplichten en daarom in de 1ste wereldoorlog wel gebruikt werd in de loopgraven, men deed dan wat schors met de paddenstoelen op de helm.
Wat ik ook niet wist, is dat de vliegenzwam aan zijn naam komt omdat hij gebruikt werd om er vliegen mee te doden. Boeren deden stukjes van deze zwammen in wat melk, hier kwamen de vliegen op af en gingen dan dood.
Als laatste nog een weetje over de grote kale inktzwam, op zich onschuldig, maar in combinatie met alcohol kun je er goed ziek van worden. Vanwege deze eigenschap werd hij wel ingezet als medicijn bij alcoholisme. En ik herinner me inderdaad dat er vroeger toen ik in het Psychiatrisch ziekenhuis werkte er mensen waren die een medicijn kregen waar ze heel beroerd van werden als ze in de fout gingen. Je moest hier wel zelf toestemming voor geven, dus je wist waar je aan begon. Wij vonden dat altijd wel heel moedig.
Dit waren maar een paar wetenswaardigheden die op deze avond voorbij kwamen, er waren nog veel meer, met daarbij prachtige foto ‘s. Het was een heel leerzame avond en we hebben genoten van al het moois dat we hebben gezien.
Anneke

Op de foto, de rode koolzwam, paddenstoel van het jaar 2024