Insecten en bodemdieren
Weetjes over bodemdieren
Bodemdieren zijn onmisbaar voor de natuur. Ze leven vooral onder onze voeten, maar wat doen ze daar eigenlijk? Lees verder om erachter te komen wat deze diertjes zo speciaal maken!
Regenworm: Man of vrouw?
Wist je dat het aantal harten per regenworm verschilt? De gewone regenworm heeft bijvoorbeeld vijf paar, en dus tien harten in totaal! Daarnaast heeft een regenworm geen longen maar kan hij gewoon door zijn dunne huid ademen. Hij beweegt zich voort door middel van borstels, die hebben een handige voor- en achteruitstand. Als een vogel hem probeert te vangen kan hij zich zelfs met deze borstels in de grond vastzetten zodat hij moeilijk te pakken is. Hij heeft dan wel veel harten, maar tanden hebben ze niet. Hij eet zijn voedsel met zand en al, waardoor het voedsel door het zand in zijn maag vermalen wordt. Het zand poept hij weer uit. We praten nu wel over een ‘hij’, maar een regenworm is zowel een man als vrouw!
Slakken: Krachtpatsers
Slakken zijn de enige weekdieren die op het land kunnen leven. In de wereld zijn er wel 60.000 tot 75.000 soorten bekend. Slakken worden ook wel buikpotigen genoemd. Dit is omdat de spieren aan de buik (onderkant van de slak) voor de voortbeweging zorgen. De meeste slakken zijn hermafrodiet, dit betekent dat ze zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen bezitten. Sommige slakken zijn zelfs solitair en kunnen zich voortplanten zonder dat ze daar een andere slak bij nodig hebben!
Geloof het niet of niet, maar een slak heeft meer tanden dan een haai! Een slak kan wel meer dan 25.000 tanden hebben en haaien hebben er ‘maar’ 3.000. De slak verstopt al deze kleine tandjes op zijn tong en schraapt hiermee kleine stukjes van de blaadjes af die hij zo opeet. Ooit afgevraagd waarom er zoveel gaten in de bladeren van je planten zitten? Een slak kan in een dag wel de helft van zijn eigen lichaamsgewicht opeten! Het maakt slakken verder niet veel uit wat ze eten. Het liefst eten ze alleen het zachte deel van de plant, maar bij lange droogte kunnen ze best een hap nemen uit je krant als ze niks anders kunnen vinden. Kieskeurig zijn ze dus niet.
Huisjes slak: Echte killers
Huisjesslakken worden gemiddeld zo’n twee jaar. Een uitzondering daarop is de wijngaardslak, die kan gemiddeld acht jaar worden. Sommige wijngaardslakken die in een beschermende omgeving (een dierentuin of een aquarium) woonden zijn zelfs rond de dertig jaar geworden. De slakken die niet in een beschermde omgeving wonen zijn vaak op vreemde locaties te vinden. Onder stenen, in een bloempot, in een stinkende vuilnisbak of tussen rotte bladeren..
Als je aan slakken denkt, dan denk je niet aan gevaarlijke dieren. Toch bestaan er slakken die wel degelijk een gevaar kunnen vormen. De Purperslak bijvoorbeeld heeft een soort mes (meer een rijtje scherpe tanden) aan zijn voet en staat bekend als een mosselmoordenaar.
Naaktslak: Dakloze slak
Vroeger bestond er maar een soort slak, namelijk de huisjesslak. Door de jaren heen hebben ze hun huisje verloren waardoor de naaktslak is ontstaan. Je kan dit nog steeds zien aan het restant op hun rug. Als je ze voorzichtig over de rug aait voel je namelijk een harde (kalkhoudende) bobbel. Hier heeft vroeger het huisje aan vast gezeten. Doordat ze kwetsbaarder zijn zo zonder huis leven sommige naaktslakken alleen onder de grond en eten de wortels van planten. Sommige naaktslakken zoals de aardslak jagen zelfs op andere slakken. Toch kom je ze vaak ook bovengronds tegen tijdens hun zoektocht naar eten.
Mol: Herrieschoppers
Een mol slaapt anders dan ons, namelijk rechtop met zijn hoofd tussen zijn voorpoten. Ook communiceren ze anders. Ze ‘praten’ met elkaar door middel van geuren en geluiden. Bij opwinding maken ze zachte piepgeluidjes en tijdens het vechten maken ze een vrij luid geschetter. Verder maakt de mol tijdens zijn zoektocht naar voedsel vrij veel lawaai in de vorm van geritsel met blaadjes. Tijdens deze zoektocht kan hij zijn gehooropeningen afsluiten zodat er geen aarde in kan vallen. De gangen die ze graven zijn ongeveer 5cm breed en kunnen wel 200 meter lang zijn. In een uur tijd kan een mol tot 15 kg aarde verplaatsen. De mollen leven in deze smalle tunnels onder de grond waardoor ze voortdurend in een omgeving zitten met veel koolstofdioxide en weinig zuurstof. In 2010 hebben wetenschappers ontdekt dat mollen grote hoeveelheden koolstofdioxide kunnen verdragen en hierdoor hun eigen uitgeademde lucht opnieuw kunnen inademen zonder te stikken.
Mollen eten veel regenwormen. Als hij er een vindt, dan eet hij die niet altijd direct op. Door een beet in de kop, kan hij de worm verlammen en bewaren in de tunnel. Volgens wetenschappers is de mol is een echte spaarder. Ze hebben namelijk voorraadkamers gevonden met meer dan 1.000 regenwormen! Op jaarbasis eet een mol zo’n 36 kg regenwormen.
Pissebedden: Middel tegen bedplassen?
Er zijn wereldwijd ongeveer 900 soorten pissebedden bekend. In Nederland komen daarvan maar 37 soorten voor. Pissebedden kunnen anderhalf tot twee jaar oud worden. Het zijn handige beestjes, als ze op hun rug vallen kunnen ze zich laten kantelen door met hun pootjes maaiende bewegingen te maken, zo komen ze weer op hun pootjes terecht.
Vroeger bestond er een bijgeloof dat bedplassen door middel van de pissebed verholpen kon worden. De diertjes werden gedroogd en vermalen en daarna in het bed gestrooid. Dit moest de kinderen leren zindelijk te worden. Pissebedden plassen niet. De afvalstoffen die een pissebed in zijn lichaam heeft verdampen door zijn pantser heen. Daarnaast is het wel een toepasselijke naam. Als je veel ruwe pissebedden bij elkaar hebt ruiken ze namelijk naar plas! De grootste pissebed ter wereld is 45 centimeter lang en leeft op de bodem van tropische zeeën.
Spinnen: Een mysterieus web
Iedereen weet dat een spin zijn eigen web maakt, maar hoe doet hij dit precies? Het kost ze maar één uur om een volledig web te bouwen. Meestal doen ze dit elke ochtend opnieuw en lappen ze de gedeeltes die de vorige dag beschadigd zijn geraakt weer op. Wanneer ze een volledig nieuw web willen maken rollen ze eerst hun oude web op tot een bol en eten dat vervolgens op. De lichaamssappen zorgen ervoor dat het bolletje weer vloeibaar wordt. De zijde, waar de draden van het web zijn gemaakt, is zo stevig dat het als het sterkste materiaal op de wereld wordt beschouwd. Tot op de dag van vandaag is het wetenschappers niet gelukt om het materiaal na te maken.
Miljoenpoten: Oogverblindend
Wist je dat een miljoenpoot geen miljoen poten heeft? Het totale aantal verschilt van 80 tot 400 poten, er is één soort die 750 poten heeft. Ook al hebben ze aardig wat pootjes, ze lopen niet heel snel. De miljoenpoot leeft overdag onder de grond en komt ’s nachts naar boven om te foerageren of met een ander te paren. De Motyxia heeft een speciale gave, hij straalt namelijk licht uit om roofdieren bang te maken.
Duizendpoot: Gevaarlijk en snel
Anders dan de miljoenpoot kan de duizendpoot snel rennen. De ‘gewone’ duizendpoot heeft meestal 15 poten. Een duizendpoot gebruikt zijn gif klauwen om zijn prooi te verlammen. De klauwen zitten aan de voorkant en zijn het eerste paar poten. Het zijn net twee holle dolken waar het gif in zit. Deze soort plant zich voort zonder seksueel contact met elkaar te hebben. Het mannetje stopt zijn zaadcellen in een soort pakketje en legt deze in het nestje van het vrouwtje, waarna zij met speciaal ontwikkelde poten het pakketje op haar achterste legt.
Kever: Echte krachtpatsers
Heb jij wel eens geprobeerd om zes dubbeldekker bussen (met passagiers) voort te trekken? Daar heb je superkrachten voor nodig. De Onthophagus Taurus is een mestkever die in verhouding wel zo sterk is. Hij kan 1141 keer zijn eigen lichaamsgewicht trekken!
Het Vliegend Hert is de grootste keversoort die in Nederland voorkomt. Het mannetje wordt maar liefst 8 centimeter lang. De kever mag hier misschien niet zo gewenst zijn, maar in Japan is deze diersoort zeer populair als huisdier voor kinderen. Zo heeft de kever ‘Spike’ al 17.000 Instagram volgers door zijn tekenkunsten.
Mieren: Menselijk ochtendritueel
Wist je dat de koningin van een mierenkolonie 15 jaar oud kan worden? Bij de tuinmier worden de werksters die onvruchtbaar zijn maar 2 á 3 jaar oud. Een kolonie mieren kan lang voortbestaan doordat ze weinig natuurlijke vijanden hebben.
Een mier hoeft maar één keer per twee minuten adem te halen. Daarnaast kunnen ze gapen wanneer ze moe zijn en rekken ze zichzelf uit bij het opstaan. Het lichaam van een mier bestaat onder andere uit twee magen. Eén maag zorgt voor het verwerken van het eigen binnengekregen voedsel en de ander dient als voedsel voor een andere mier.
Mieren beschermen sommige plantensoorten tegen zoogdieren, parasieten en andere insecten. Als “dank” mogen de mieren gebruikmaken van de holtes in de bodem onder de plant waar ze zich voeden met een suikerachtig goedje.
