Een onverwachte ontmoeting

Afgelopen weekend was ons wijkfeest in het Havankpark. Ik werd gevraagd of ik die dag een vogelexcursie wilde geven. Ik wilde dat op zich wel doen, maar dan het liefst zo vroeg mogelijk: 6 uur, uiterlijk 7 uur. En op die tijden kom ik vaak al wandelaars, hondenuitlaters en zelfs hardlopers tegen. Het organisatiecomité vond 8 uur echter de meest geschikte tijd en drie wijkbewoners bleken zich opgegeven te hebben.

Op zaterdagmorgen om vijf voor acht trof ik hen aan bij het Buitencentrum, waar het al erg druk was met tentopzetters en allerlei andere mensen die de activiteiten voorbereidden. Het was al erg heet en mijn verwachtingen ten aanzien van waarnemingen waren niet hoog gespannen. De paden in het bos waren de dagen ervoor net gemaaid, enerzijds handig, maar toch ook weer wat onnatuurlijk. De drie dames die zich opgegeven hadden woonden in de wijk, kenden het bos op zich goed en hoopten op bijzondere vogelwaarnemingen. Ik temperde hun verwachtingen: de tijd van het jaar, het tijdstip van de excursie, de drukte in en rond het bos en de temperatuur leken mij geen helpende factoren. Ik vertelde iets over het bos en zijn bewoners en zoomde in op de bijzondere relatief nieuwe vogelsoorten zoals de groene specht. Er was een deelnemer die deze al wel eens gezien en/of gehoord had, de anderen nog niet. De wielewaal noem ik dan ook altijd even.

Reeën

De reeën worden altijd besproken, de meeste wijkbewoners zien die wel eens in de straten of in het bos. De reeën zijn trouwens niet bij iedereen even populair omdat zij veel tuinen plunderen. Ze ruïneren ook groentetuinen en eten van lage vruchtboompjes en andere heesterachtige planten. De huizen in het Havankpark zijn ooit aan de man gebracht met de aanstekelijke leus ”Wonen in het bos”. En in een bos wonen nu eenmaal ook veel andere bewoners zoals die reeën. Maar u zult begrijpen dat niet iedereen ze even goed waardeert.

Soortenrijkdom van het Leeuwarder Bos

Onderweg tijdens de excursie bespreken we verder de soortenrijkdom in het bos. De roofdieren en speciaal de vos noem ik altijd omdat dat de meest met mystiek omgeven bosbewoner is. Veel mensen hebben hem nog nooit gezien. Daarbij heeft hij geen goede naam en gaat het verhaal dat er “teveel vossen in het bos “ zouden zitten. Ik vertel dan graag dat een vossenpaartje een territorium heeft van 100 tot 400 hectare (het Leeuwarder bos is 140 ha). Ook vertel ik dat een vossenpaartje bij uitzondering een jong uit het nest van het vorige jaar toestaat in dit territorium te blijven mits dit jong het paartje helpt met het aanleveren van prooien voor het huidige nest jongen. Dat betekent dus dat de vossen in het Leeuwarder bos voedsel zoeken tot voorbij Jelsum of zelfs Cornjum. En ja, dat betekent natuurlijk ook iets voor de weidevogels in dit gebied. Mijn indruk is dat die daar dun gezaaid zijn. En zo belanden we al pratend over onder andere vossen bij de Jelsumervaart. Het begint al flink heet te worden. Onderweg zien we nog een blauwe reiger, een sperwerman en wat meerkoeten en eenden.

Een onverwachte waarneming

En dan opeens voorbij het bruggetje over de Jelsumervaart zie ik aan de overkant een vos door het weiland lopen, op misschien 70 meter afstand. Hij wordt belaagd door een aantal roeken die daar op een kale akker voedsel zoeken. De vos springt een keer omhoog en zet het dan op een lopen. Mijn excursiegenoten zijn laaiend enthousiast, zij zien voor het eerst van hun leven een vos! Het is een mannetje met een erg grote en dikke staart. Op een gegeven moment blijft hij staan en kijkt naar ons. Vervolgens gaat hij er in een hoog tempo vandoor, de sloot in en verdwijnt in het bos.

Napraten

De opwinding blijft nog lang hangen, de onverwachte ontmoeting met een vos laat een diepe indruk achter en we blijven er nog lang over praten. Het deed er niet meer toe dat we de ijsvogel niet zagen bij de grafheuvel. Gedurende de rest van de dag en de avond bij het wijkfeest complimenteert iedereen mij met de waargenomen vos alsof die ontmoeting mijn verdienste zou zijn. Dan hoor je ook dat er wel meer wijkbewoners zijn die de vos gezien hebben, soms zelfs van heel dichtbij. Maar de meerderheid kent hem alleen van verhalen, plaatjes, films of tv. Ik woon nu 22 jaar in het Havankpark en ik heb jarenlang een of twee keer per dag met de hond door het bos gelopen. En nu kom ik zonder hond zeker 2 à 3 keer per week in het bos. In al die 22 jaar heb ik slechts zes keer een vos gezien. Dus inderdaad, het is en blijft een bijzondere waarneming!

Leeuwarden, 8 september.

Rienk Versloot