Wil je aan de slag met de schoolpleinen in jouw gemeente of ben je op zoek naar manieren om jullie aanpak beter te maken? We helpen je graag op weg! In samenwerking met 5 ambassadeursgemeenten bepaalden we de 5 belangrijkste onderwerpen om van jullie schoolpleinenaanpak een succes te maken, namelijk:
Geen stappenplan, maar praktische informatie die voor hen ergens in de afgelopen jaren het verschil maakte. Per onderwerp vind je tips en handige voorbeelddocumenten die je kunt gebruiken als inspiratie voor jullie eigen aanpak.
Formuleer één duidelijk statement waarin jullie einddoel duidelijk wordt. Deze dient als onderlegger voor de keuzes die je maakt voor bijvoorbeeld de ondersteuning, maar inspireert ook collega’s, scholen en potentiële financiers om mee te doen.
In Tilburg kwamen de gemeenten en scholen in 2015 samen overeen om álle schoolpleinen in Tilburg binnen 10 jaar flink groener te maken. Dit om zowel het gedrag van kinderen te verbeteren als doelen rondom hittestress en klimaatadaptatie te behalen. De visie werd verankerd in een beleidsstuk. Dat heeft er de afgelopen jaren voor gezorgd dat alle neuzen dezelfde kant op bleven staan én begeleiding en financiering mogelijk gemaakt.
De visie is de basis voor bijv. een beleidsstuk, een praatplaat en de verdere uitwerking richting diverse stakeholders. Wat hebben jullie nodig om van droom tot actie te komen? Enkele voorbeelden:
Het aanpakken van de schoolpleinen biedt kansen voor meerdere maatschappelijke uitdagingen. Zoek vanaf de start de samenwerking op. Dat helpt niet alleen voor het draagvlak maar zorgt ook voor meer financieringsmogelijkheden.
Het mooie van groen(blauw) schoolpleinen is dat je eigenlijk niet echt tegen kunt zijn, aldus verschillende gemeente ambtenaren. “Wij zijn ervan overtuigd dat groenblauwe schoolpleinen op meerdere vlakken impact hebben. Denk aan meer welzijn van de kinderen, meer spel en minder pesten, meer bewegen en minder overgewicht én klimaatadaptatie voor betere wateropvang.” vat wethouder Vincent Karremans van de gemeente Rotterdam mooi samen. En vergeet ook de buurtfunctie, het tegengaan van hittestress en het verbeteren van biodiversiteit niet.
In de provincie Zuid-Holland worden groen(blauwe) schoolpleinen gestimuleerd om verstening tegen te gaan, kinderen meer speelkansen te bieden en beweging te stimuleren in buurten waar deelname aan sportactiviteiten minder vanzelfsprekend is. Een brede benadering dus. Met behulp van buurt- en wijkstatistieken wordt bepaald welke scholen als eerste in aanmerking komen voor ondersteuning.
Op zoek naar een wetenschappelijke onderbouwing van een groen schoolplein voor diverse beleidsdomeinen? Lees dan het Whitepaper ‘De waarde van natuurrijke en gezonde buitenruimte rond scholen’.
Door het schoolplein mee te nemen in het IHP voor onderwijs, kan de basis van jullie visie worden geborgd op kwalitatief en financieel vlak.
Uit het IHP 2024-2027 van gemeente Rotterdam: “Het plein moet ruimte bieden aan verschillende vormen van spelen, bewegen en leren. Een groenblauw schoolplein kan een belangrijk verschil maken, juist ook in versteende wijken waar weinig groene speelruimte voor kinderen is. Een groenblauw schoolplein zorgt ervoor dat schoolkinderen meer buiten zijn en meer bewegen. Dit is goed voor de concentratie en draagt bij aan het verbeteren van leerprestaties op school. Uiteraard kan het plein ook worden gebruikt als buitenleslokaal en zo echt een verlengstuk worden van het schoolgebouw. Een groenblauw schoolplein zorgt voor een speelomgeving die met ‘gewone‘ speeltoestellen niet te realiseren is. En heeft daarnaast belangrijke duurzaamheidsvoordelen, zoals regenwateropvang, schaduw en koelte, en draagt bij aan de biodiversiteit. … Bij nieuwbouw maakt het plein integraal onderdeel uit van het plan. Het streven is om direct een groenblauw schoolplein aan te leggen.”
Handige informatie om te raadplegen bij het opstellen van een IHP en het meenemen van het schoolplein bij nieuwbouw:
Scholen hebben ondersteuning nodig om hun schoolplein aan te pakken. Gemeentelijke (of nog beter: regionale) regie zorgt voor een effectieve en efficiënte aanpak. Bovendien is het logisch om deze rol te pakken, omdat het schoolplein oplossingen biedt voor méér dan het onderwijs alleen. Bedenk wat jullie de scholen willen en kunnen bieden en wat nodig is om een schoolplein van de gewenste kwaliteit te kunnen realiseren. Hierin heeft de school ook een bepaalde verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld in de planvorming, het gebruik en het beheer- en onderhoud.
Realiseer je dat elk schoolplein en bijbehorende omgeving anders is: strikte kwalitatieve en kwantitatieve criteria zijn niet altijd mogelijk of wenselijk. Geef scholen de ruimte om hun eigen visie te realiseren, maar biedt wel kaders.
De gemeente Roermond doet mee aan het programma GroenBlauwe Revolutie Schoolpleinen van Waterklaar, een initiatief en samenwerking van vijftien gemeenten van Noord- en Midden-Limburg, Waterschap Limburg en de Limburgse Waterleiding Maatschappij. In plaats van voor elke gemeente een afzonderlijke subsidieregeling en begeleiding op te tuigen, is er één team dat alle gemeenten en daarin deelnemende scholen helpt. In de eerste twee jaar zijn er al meer dan 45 schoolpleinen aangepakt. De ‘coaches’ helpen scholen om de kansen van een groenblauw schoolplein te zien, begeleiden het proces en helpen bijvoorbeeld ook bij het aanvragen van subsidie. Zo wordt de last voor scholen aanzienlijk verlicht en de kwaliteit hoger.
Draagvlak bij de scholen is essentieel voor een succesvolle aanpak. Zorg daarom niet alleen voor het ontzorgen van scholen maar ook voor inspiratie.
De beste manier om scholen te inspireren om iets met hun schoolplein te doen, is om enthousiaste schooldirecteuren en leerkrachten aan het woord te laten. Zo organiseerde Marc van de Geer, directeur van Evangelische Basisschool Het Schatrijk, een dag voor scholenkoepel Agora over het belang van groen voor de ontwikkeling van kinderen. Dit leidde uiteindelijk tot een plan voor de vergroening van alle schoolpleinen in Zaanstad, dat zowel de scholen als de gemeente en diverse andere partijen gedragen wordt.
Het plan/de informatie voor scholen (2022) kun je hier bekijken.
Nog meer inspiratie en informatie nodig om scholen te ondersteunen? Kijk dan vooral eens op: