Gezonde schoolpleinen

Aan de hand van onderstaande vijf onderwerpen tref je handvatten om een verschil te maken en een nog gezondere leefomgeving binnen jouw gemeente te realiseren. Per onderwerp zijn er tips en handige voorbeelddocumenten om bijvoorbeeld te bepalen wat er voor jouw gemeente nog te winnen valt. Kies waar je als eerste mee van start wilt. Vervolgens kan je samen met de scholen aan de slag om speelse en natuurrijke schoolpleinen te realiseren.

Visie
Beleidsveldencheck
IHP
Financierings-en ondersteuningsplan
Tools voor scholen

1. Visie

Formuleer één duidelijk statement waarin jullie einddoel duidelijk wordt. Deze dient als onderlegger voor de keuzes die je maakt voor bijv. de ondersteuning, maar inspireert ook collega’s, scholen en potentiële financierders om mee te doen. Als voorbeeld: Gemeente Tilburg heeft als inspirerende visie dat in 2025 alle Tilburgse schoolpleinen speelser en natuurrijker zijn.

Checklist voor jouw visie​

  • Stip op de horizon​
  • Gewenst resultaat (wat, aantal, tijd)​
  • Urgentie​
  • Inspirerend​
  • Haalbaar​
  • Te vertalen naar beleid​
  • Beknopt (1 of 2 zinnen)

Ter inspiratie

Het is onze droom dat in 2030 elk schoolplein in Nederland een plek is waar:

  • de natuur is teruggebracht in de dagelijkse speel- en leeromgeving van kinderen;
  • de inrichting uitdaagt om meer en gevarieerder te bewegen en te spelen;
  • leerlingen 25% van de lessen buiten krijgen;
  • ook buiten schooltijd kinderen en buurtbewoners gebruik van maken

Tips en documenten

Bekijk hier de visual van onze droom om in één schoolgeneratie (2030) een speels en natuurrijk schoolplein bij iedere school te hebben door het Nationaal actieplan te downloaden.

2. Beleidsveldencheck

Het aanpakken van de schoolpleinen biedt kansen voor meerdere maatschappelijke uitdagingen. Zoek vanaf de start de samenwerking op. Dat helpt niet alleen voor het draagvlak maar zorgt ook voor meer financieringsmogelijkheden. 

Checklist​

  • Inventarisatie relevante beleidsvelden​
  • Prioriteiten en belangen in beeld​
  • Compleet projectteam​
  • Gezamenlijke aanpak

Download hier de toelichting op ieder onderdeel binnen de checklist.

Tips en documenten

​Kaart SES per buurt

Kaart SES per wijk

Kaart verstening per buurt

Inwoners leeftijd 15

3. Integraal huisvestigingsplan onderwijs (IHP)

Door het schoolplein mee te nemen in het IHP voor onderwijs, kan de basis van jullie visie worden geborgd op kwalitatief en financieel vlak.​

​Checklist (download hier de toelichting per onderdeel)​

  • Visie op buitenruimte school (incl. koppeling met binnenruimte)​
  • Kwantitatieve eisen​
  • Kwalitatieve eisen​
  • Financiële keuzes

Handige docs om te raadplegen zijn o.a. het kwaliteitskader buitenruimte en de nieuwbouw scholen en schoolpleinen presentatie processen en verbeteringen.

4. Financierings-en ondersteuningsplan

Scholen hebben ondersteuning nodig om hun schoolplein aan te pakken. Gemeentelijke (of nog beter: regionale) regie zorgt voor een effectieve en efficiënte aanpak. Bovendien is het logisch om deze rol te pakken, omdat het schoolplein oplossingen biedt voor méér dan het onderwijs alleen. Bedenk wat jullie de scholen willen en kunnen bieden en wat nodig is om een schoolplein van de gewenste kwaliteit te kunnen realiseren. Hierin heeft de school ook een bepaalde verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld in de planvorming, het gebruik en het beheer- en onderhoud. Realiseer je dat elk schoolplein en bijbehorende omgeving anders is: strikte kwalitatieve en kwantitatieve criteria zijn niet altijd mogelijk of wenselijk. Geef scholen de ruimte om hun eigen visie te realiseren, maar biedt wel kaders.

Checklist​

  • Financieringsplan (subsidieregeling)​
  • Overkoepelend ondersteuningsplan: in welke fase biedt je welke begeleiding, wie doet dit en met welk budget

Denk aan richtlijnen voor

  • Mate van vergroening​
  • Diversiteit aan speelmogelijkheden​
  • Openstelling voor de buurt ​
  • Gebruik tijdens de pauze, les en buiten schooltijd​
  • Beheer- en onderhoud​
  • Aandacht voor bijv. bewegen, gezonde voeding, educatieve waarde​

Voorbeelden gemeente Rotterdam

AdviesRapportage Groene Schoolpleinen

Voorbeeld subsidie PZH – openstellingsbesluit subsidie groene gezonde schoolpleinen Zuid-Holland

Subsidieregeling Rotterdam 2022

5. Tools voor scholen

Draagvlak bij de scholen is essentieel voor een succesvolle aanpak. Zorg daarom niet alleen voor het ontzorgen van scholen maar ook voor inspiratie. ​

Checklist

Goede voorbeelden

We zien in de praktijk dat scholen wel door elkaar aangestoken worden om iets met het schoolplein te doen, maar uiteindelijk toch vaak het wiel zelf weer uit proberen te vinden qua proces en fondsenwerving. Zorg dat scholen elkaar én beschikbare informatie weten te vinden. Organiseer daarbij inspiratiebezoeken aan speelse en natuurrijke schoolpleinen of speeltuinen in de buurt.

Shortlist ontwerpers & hoveniers

​Zorg voor een lijst met goede voorbeelden van ontwerpers, hoveniers en andere professionals die in het proces mogelijk een rol kunnen spelen. Dit kan door bij scholen/gemeenten in de buurt om contacten te vragen, of bij landelijke organisaties/netwerken zoals Jantje Beton, IVN of Springzaad.

Stappenplan scholen 

Start niet vanaf 0 bij het maken van jullie eigen stappenplan. Het kan natuurlijk geen kwaad om een eigen versie van een stappenplan te maken met bepaalde onderdelen die specifiek voor jullie gemeente gelden. Denk aan een onderdeel over:​

  • Visievorming​
  • Participatie (kinderen en buurt)​
  • Tips fondsenwerving​
  • Ontwerpstappen​
  • Beheer- en onderhoud​
  • Gebruik: pauze & lestijd, wijkprogrammering en openbare functie

Handige tips en docs

Stappenplan Speels natuurrijk schoolplein 2023

Stappenplan proces schoolpleinen 2022 – proces o.a. Rotterdam