Rob de Wit: ‘Vergroenen van bedrijventerreinen duur? Nee, het levert juist veel geld op’

We staan aan het begin van een enorme transitie van veelal grijze bedrijventerreinen naar groene werklandschappen van de toekomst. Rob de Wit heeft jarenlang ervaring met de ontwikkeling van duurzame bedrijventerreinen, eerder als gebiedsontwikkelaar van Schiphol Trade Park en tegenwoordig als strategisch adviseur bij de Provincie Zuid-Holland. Waar moet je nou echt aan denken als je een bestaand terrein wil aanpakken? De Wit deelt 5 tips.

Tip 1: Betrek werknemers en andere eindgebruikers bij het proces

‘Als ik gebouweigenaren hoor spreken over verduurzaming, dan gaat het vaak over duurzame energie. Maar ik heb nooit een werknemer naar een bedrijventerrein zien komen omdat daar zonnepanelen liggen. De nieuwe generatie werknemers wil niet meer op de bedrijventerreinen werken zoals we die kennen. Deze generatie heeft totaal andere wensen dan de generaties waar ze ooit voor zijn gerealiseerd. Ze vinden het prima om minder geld te verdienen als ze op een leuke plek werken. Je ziet dus ook dat bedrijventerreinen steeds meer problemen ervaren om personeel aan te trekken en te behouden, terwijl de oudere generatie met pensioen gaat. Bied werknemers een plek waar ze graag willen werken. Ga eens schetsen met eindgebruikers. Leg foto’s neer van het terrein en vraag hen te tekenen wat zij graag willen: wandelroutes, plekjes om te zitten, water, picknickplekken. Je zal zien dat er dan steeds minder asfalt overblijft op die foto’s. Als werknemers worden betrokken dan voelen ze zich echt eigenaar van het proces en het resultaat.’

Tip 2: Pak het groots aan

‘De urgentie is zo groot dat kleine stapjes niet meer genoeg zijn. De snelheid waarmee de oudere generatie nu van de terreinen verdwijnt versnelt steeds meer. Aanvullen met arbeidsmigranten wordt ook alsmaar lastiger en nieuwe huisvesting gaat aan hun neus voorbij door starters en statushouders. Dus als je de nieuwe generatie werknemers voor je wilt winnen, dan moet je echt iets doen. Iets met impact en merkbaar effect! Dat kan alleen door een voorsprong te pakken op de gebieden om je heen. Werk daarvoor samen met andere partijen. En als het je lukt om een grote slag te maken dan mag je daar best mee pochen. We wilden dat Schiphol Trade Park als effect had dat andere omliggende terreinen leeg zouden lopen en ze de urgentie eveneens zouden voelen. En dat gebeurde ook. Een goed voorbeeld zorgt ervoor dat andere terreinen versneld aan de slag gaan.’

Tip 3: Staar je niet blind op de kosten

‘We hebben elkaar wijsgemaakt dat vergroening van bedrijventerreinen duur is, maar dat is onzin. Als je een gebied ecologisch goed inricht dan hoef je er bijna niets aan te doen. Met één of twee keer per jaar snoeien ben je er wel. Beton en asfalt is veel duurder dan planten laten groeien. Belangrijk is dat je durft en dat je met elkaar het goede gesprek voert. Personeelskosten zijn een stuk lager op een groen terrein, omdat medewerkers zich daar veel prettiger voelen. Daardoor hoeft je niet elke keer nieuw personeel aan te trekken en in te werken. Ook gaat kennis en ervaring dan niet verloren, ervaren werkgevers beduidend minder verzuim, hebben werknemers veel minder stress en zijn ze in hun werk ook nog eens veel productiever. Als je dit soort effecten meeneemt in je businesscase dan zie je dat je terugverdient wat je investeert. Dus vergroenen levert je juist veel op.’

Tip 4: Creëer andere functies op het terrein

‘Bedrijventerreinen zijn nu puur monofunctioneel: werknemers komen er met de auto aan, werken acht uur en vluchten in feite weer naar huis. Als we blijven kijken naar bedrijventerreinen zoals we dit altijd hebben gedaan dan zal er niets veranderen. Zorg dat het gebied zoveel mogelijk gebruikt wordt en dat mensen daar zo lang mogelijk blijven. Want het zijn grote gebieden, die een enorme claim op de ruimte leggen. Wat je precies kan doen hangt af van wat er functioneel aanwezig is. Denk aan woningen voor arbeidsmigranten of starters op bedrijventerreinen, daardoor ontstaat meer dynamiek en dat trekt weer horeca aan. Maak het een leuke plek waar buurtbewoners kunnen wandelen met hun hond. Leg een fitnessroute of hardlooproute met obstakels aan.’

Tip 5: Ga om tafel met gemeentebestuurders

‘Als je een bedrijventerrein wilt vergroenen, dan is gemeentelijk beleid vaak een obstakel. In de gemeentelijke inrichtingsleidraden voor de openbare ruimte staan normen voor trottoirs, fietspaden en wegen, maar niet voor groen. En civiel technici bij de gemeente hebben een hele duidelijke opdracht: de leidraden zijn leidend. Dus als gemeenten niet af willen wijken van dat beleid, dan blijft de inrichting zoals het altijd is geweest. Van oudsher wordt een gebied met deze standaardinrichting uitgevoerd en blijft daarnaast alleen nog ruimte over voor ‘uitgeefbaar terrein’. Daarmee rest überhaupt geen ruimte voor groen of blauw als dit niet strikt noodzakelijk is. Dat moet je eerst oplossen. Laat iemand met visie en integrale kennis daarom het gesprek aangaan met een gemeentebestuur, met wethouders.’