2020 06 Kauwen en herkauwen, Edith Kuiper
Zeker 28 jaar genoten wij in voorjaar en zomer van de koeien van boer Jan tegenover ons huis. In de vroege ochtend en avond rond zessen begon steevast het loeien om boer en brood. Jan molk zijn beesten met de hand. Met het stijgen der jaren verving hij zijn rijpe dames door jongvee, waar hij minder omkijken naar had. Inmiddels hebben ook zij plaats gemaakt voor andere koeien, van een andere boer. De nieuwkomers moeten het alleen met gras doen, een teleurstelling voor ooievaars, eenden, pauwen en kauwen die graag deelnamen aan de dis van onweerstaanbare schillen en oud brood. De kauwen kwamen ook voor iets anders: om de vacht van de koeien te plukken, zodra die lagen te herkauwen. Lekker zacht nestmateriaal!
Sociale beestjes
De Belg Achilles Cools schreef boeken vol over kauwen. Op het dak van zijn huis heeft hij voor de tamme kauwen in zijn tuin een hoge toren gebouwd. Dat begon allemaal met een uit het nest gevallen jonge kauw, die hij opvoedde en daardoor handtam en aanhankelijk werd. Onderling zijn deze in kolonies levende vogels zeer sociaal. Oudere vogels kwamen dan ook op het aan mensen gewende jonge kauwtje af en wenden daardoor ook aan het gezin Cools. De kolonie die zich rondom hun huis in boomholtes of de toren vestigde, werd dankbaar materiaal voor een studie naar het leven en gedrag van de vogels.
Voor de gek
Het sociale karakter van kauwen uit zich niet alleen in een ingewikkelde hiërarchische structuur binnen een kolonie en bescherming van de zwakkere en vrouwelijke vogels. Ze bedienen zich ook van een uitgebreid arsenaal aan geluiden om specifieke informatie uit te wisselen. Daarnaast kunnen deze zangvogels je flink voor de gek houden door de geluiden van andere vogels of zelfs machines te imiteren.
Minnekozen
Man en vrouw kauw lijken sterk op elkaar. Beiden zijn zwart en hebben zilveren kraaloogjes. Oudere mannetjes onderscheiden zich door hun grijze kap en forsere bouw.
Kauwen zijn monogaam: ze vormen paartjes voor het leven en blijven elkaar in het algemeen trouw tot aan de dood. De ‘echtgenoten’ verliezen elkaar nooit uit het oog. Je ziet ze vaak zij aan zij zitten, op dak, tak of lantarenpaal, minnekozend of duttend. Sterft een partner, dan raakt de achterblijver in een diepe depressie. Het zijn net mensen. Of zijn wij misschien net kauwen?
Edith Kuiper
Natuurgids IVN Amstelveen
Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekena(a)res.
