2019 09 Openingsfeest van de teunisbloem, Edith Kuiper

Eén van de vele mooie gebeurtenissen in de natuur waar ik iedere zomer naar uitzie, is het uitkomen van de teunisbloem. In onze tuin staan een paar van die lange pierlala’s. Iedere plant krijgt, opgeteld over de hele bloeiperiode (juli-oktober), tientallen lichtgele bloemen.

ZEN-momentje
Anders dan de meeste bloemen komen teunisbloemen ’s avonds uit, bloeien in de nacht, waarna we de hele volgende dag en avond nog mogen genieten van hun bloei. Daarna verlept de bloem snel. Dat opengaan! Ga er op een zomeravond tegen de schemer eens rustig voor zitten en geniet. Vooral bij hogere temperatuur kan het snel gaan. Het openingsfeest op de foto’s duurde nog geen kwartier. Je ziet hoe de buitenste blaadjes van de nog in knop zijnde bloem met kleine schokjes een uitvouwende beweging inzetten. Het open rollen van de hele bloem kan in vijf minuten zijn gepiept, maar ook drie uur in beslag nemen. Heeft u even? Een zuchtje wind en stiekem even blazen willen het proces nog wel eens versnellen. Tijdens het opengaan van de bloem komt een onaangename geur vrij. Die maakt, eenmaal open, plaats voor een prettiger odeur dat insecten aantrekt.

Herkomst naam
Hoe de teunisbloem aan zijn naam komt? Een aantal soorten in de dieren- en plantenwereld dankt hun naam aan hun ontdekker. Een bekend voorbeeld van een plantje dat we tegenwoordig helaas niet meer zo makkelijke tegenkomen, is het Linnaeusklokje, genoemd naar de Zweedse botanicus Carl Linne (in het Latijn ‘Linnaeus’) uit de 18^e eeuw. Die vlieger lijkt niet op te gaan voor de teunisbloem. Over de herkomst van zijn naam zijn de meningen verdeeld en is veel geschreven. Zo zou hij vernoemd kunnen zijn naar Sint Antonius van Padua, omdat de plant rond 13 juni gaat bloeien, de dag van het katholieke feest van Sint Antonius. In de vele oude bronnen worden ook andere opties genoemd. Wie hierin is geïnteresseerd, moet de etymologie van de teunisbloem maar eens googelen. Ook daar moet je trouwens even voor gaan zitten.

Komt het zien
De teunisbloem kan nog tot in oktober bloeien. Dus wie wil, kan dit schitterende openingsfeest zelf bijwonen. Waar? Misschien ook wel bij u in de tuin. En verder in bermen, op omgewerkte grond, langs dijken en spoorwegen, op braakliggende grond en bouwterreinen. Moet dus lukken!

Edith Kuiper
Natuurgids IVN Amstelveen

Het is verboden deze column te dupliceren of te gebruiken zonder uitdrukkelijke toestemming van de schrijver/fotograaf/tekena(a)res.