
Ingeklemd tussen Rotterdam, Gouda en Zoetermeer ligt gemeente Zuidplas. Zuidplas is niet zomaar een gemeente, het is de Bijvriendelijkste Gemeente van 2021! Die titel kreeg Zuidplas door niet alleen zelf aan de slag te gaan, maar vooral heel veel samen met inwoners te doen.
Volgens Guus Moret, beleidsadviseur en groenbeheerder van gemeente Zuidplas, gaat er sinds een jaar of vijf veel anders in de gemeente. ‘Een belangrijke stap was het integrale onderhoudscontract, dat we samen met het hoogheemraadschap afsloten. Sindsdien is al het maai- en slootbeheer ecologisch, en gebruiken we geen chemische middelen meer bij het onderhoud.’
Afgelopen november benoemde Nederland Zoemt, een samenwerking tussen Natuur & Milieu en IVN Natuureducatie, Zuidplas tot Bijvriendelijkste Gemeente. Niet alleen vanwege het bijvriendelijke maaibeheer, maar juist ook door de samenwerking met veel partijen: waterschappen, agrariërs, natuurorganisaties, bedrijven, het (groene) onderwijs, maar ook met bewoners.
Guus: ‘Sinds drie jaar werken we intensief samen met bewoners. We kregen een participatiebudget vanuit de gemeenteraad, gericht op zelfbeheer. Op straatniveau kunnen bewoners bij ons aankloppen met hun vraagstukken. Ze willen bijvoorbeeld van het saaie ‘gemeenteplantsoen’ af, of stukjes groen herinrichten zodat het niet meer als hondentoilet gebruikt wordt. Dan gaan we in gesprek: wat kan er anders? Er komt een ontwerpsessie voor bewoners, we planten samen en daarna onderhoudt een groepje inwoners het gebied. Het sociale aspect is belangrijk, het samenkomen en samen onderhouden, maar we hebben een minstens zo belangrijk biodiversiteitsdoel. Wat we planten moet bijdragen aan meer voedsel voor bijen en andere insecten. Inmiddels werken we met tientallen groepen inwoners samen en doen we ook allerlei acties met inwoners.’
Zo’n omslag gaat met vallen en opstaan. Guus geeft zes tips:
Een indrukwekkende uitzondering op tip 2 – maak het niet te groot – is de Hennipgaarde in Zevenhuizen. Daarover vertelt inwoner Liesbeth de Frel: ‘In 2015 hoorden we dat een stukje van onze ‘achtertuin’, de Eendragtspolder, heringericht zou worden. Met een aantal omwonenden richtten we toen Stichting Natuurpolders op. We hebben ervoor gezorgd dat op deze 9 hectare polder wordt gewerkt aan herstel van de bodem en het vergroten van biodiversiteit. We hebben akkertjes met tarwe, bloementeelt, een fruitboomgaard, paddenpoel en kruidentuin. Tellingen laten zien dat het aantal en het aantal soorten insecten toeneemt. Je hoort en ziet het ook: er zoemt en vliegt altijd wel wat!’
Lees hier het hele verhaal van Liesbeth.
Dit alles heeft ertoe geleid dat Zuidplas inmiddels een fijne plek is voor een relatief zeldzame bij: de grote klokjesbij. Door rekening te houden met wat de klokjesbij nodig heeft, draagt Zuidplas bij aan het behoud van de soort voor Nederland. De gemeente heeft bijvoorbeeld duizend (!) fruitboompjes uitgedeeld aan inwoners, die zij vervolgens in hun tuin hebben geplant. En Co Bos, dé imker van Zuidplas, nodigde alle inwoners uit om mee te doen aan de challenge ‘Wie maakt het mooiste bijenhotel’. Tientallen inwoners deden mee!
Guus Moret heeft nog veel plannen voor de toekomst. Allemaal plannen met een grote rol weggelegd voor inwoners: ‘We werken eraan om de beschermde soorten beter in kaart te brengen. Het lijkt me fantastisch als inwoners zelf kunnen zien wat er in hun wijk allemaal leeft, en hoe ze daarvoor kunnen zorgen. Ik verzamel al het ecologisch onderzoek dat gedaan wordt en breng dat samen. Ik zou dat graag nog een stap verder willen brengen, het onderzoek samen met inwoners oppakken. Dat mensen bijvoorbeeld vleermuizen, vogels of insecten gaan monitoren in hun eigen wijk.’
Op dit moment is hij druk bezig met de aanplant van een drietal Tiny Forests, snelgroeiende minibosjes ter grootte van een tennisbaan. Die bosjes komen in de directe nabijheid van scholen, een nadrukkelijke wens van Guus. ‘We moeten het belang van natuur zo vroeg mogelijk bijbrengen: het belang van bomen, het belang van bijen. Daarom is groen rondom scholen zo belangrijk.’