De volle maan als kerstverlichting
23 december 2015
Eens per maand is het volle maan en dit jaar is dat precies met kerst! Met een beetje geluk kunnen we de maan de hele nacht zien, zestien uur lang. Vlak nadat de zon ondergaat komt ze precies tegenover de zon op, en als de zon al weer bijna opkomt gaat ze tegenover de zon onder. Dat is altijd zo als de maan vol is, want alleen als de maan vanuit ons gezien recht tegenover de zon staat, kunnen we haar in zijn geheel (als een cirkel) zien. Met nieuwe maan staat de maan juist aan dezelfde kant als de zon: ze komen samen op en ze gaan samen onder. Maar omdat het licht van de zon dan op de achterkant van de maan schijnt, zien we haar niet.
Die achterkant van de maan is voor ons aardse lui een goed bewaard geheim, je ziet hem namelijk nooit! Hier op aarde kijken wij steeds naar dezelfde kant van de maan, altijd dezelfde vlekken. Ik heb me vaak afgevraagd hoe dat komt. De maan draait rond de aarde, je zou dus verwachten dat je steeds een andere kant ziet. Maar, de maan draait ook om haar as, en daar doet ze precies even lang over. Het is dus net of de maan haar ogen op ons gericht houdt terwijl ze om ons heen beweegt. Pas sinds 1959 weten we hoe haar kont eruit ziet, het ruimteschip Loena maakte voor het eerst een foto. Het is een totaal andere maan dan degene die ik ken.
Er zijn nachten dat ik denk ‘hé, de maan is veel groter dan anders, wat raar!’ Dat kan echt en heet supermaan. De beweging die de maan rond de aarde maakt, is namelijk geen cirkel, maar een ellips. Daarom staat zij soms verder weg en soms dichterbij. Soms staat ze dichtbij én is het volle maan: de supermaan. Dat laatste moet je niet verwarren met de maanillusie, dat is namelijk gezichtsbedrog. Dit effect treedt op als de maan laag aan de hemel staat, vlak boven de horizon. We weten niet precies waardoor ze dan groter lijkt. Een aannemelijke verklaring is dat je de maan aan de horizon vergelijkt met gebouwen en bomen en zo, de maan lijkt dan relatief groot. Hoog aan de hemel ontbreken zulke referentiepunten.
Maar ook al is het zinsbegoocheling, mooi is het wel, zo´n grote maan. Met kerst komt ze om 17:10 boven de horizon. Laag aan de hemel lijkt zij dan een heldere oranje bal. Tijdens het klimmen, wordt de kleur van de maan steeds geler, tot ze uiteindelijk hoog in het zuiden staat en blauw-wit of zilver licht uitstraalt. ‘s Morgens herhaalt het omgekeerde zich: haar kleur wordt steeds geler tot ze bij het ondergaan om 9:00 uur weer oranje is. Ik hoop dat we een heldere kerst hebben en er de hele nacht een prachtige van kleur veranderende kerstbal aan de hemel schittert!
Marisa Stoffers
Foto’s
Header: Samengestelde foto van de maan, Photophilde
Alinea 1: Volle maan bij de Nieuwe Meer, Sergei Herczog
Alinea 2: Achterkant van de maan, gefotografeerd door NASA’s Lunar Reconnaisance Orbiter
Alinea 3: Maanillusie, Roadcrusher
Alinea 4: Maan boven Amsterdam, Mehmet Sert
.jpg){kind=link}
