Mei: Dagpauwoog – Aglais io
Dagpauwoog, het wonderleven van een dagvlinder
Wanneer je een kind vraagt welke vlinder hij of zij kent, is het antwoord steevast: Dagpauwoog. Deze vlinder is ook een van de allermooisten van de dagvlinders. De grote ogen zijn aansprekend en wij genieten er van. De functie van die ogen is eigenlijk heel anders. Wanneer een Dagpauwoog de vleugels gesloten houdt, is het een heel donkere, bijna zwarte vlinder. Wanneer hij plotseling de vleugels wijd open zet, kijken ineens grote ogen je aan. Veel vijanden schrikken daarvan en in de fractie tijd die dat oplevert, heeft de Dagpauwoog kans om te ontsnappen. Ook andere vlindersoorten hebben 1 of meer ogen op de vleugels. Ook dat is bedoeld om de vijand in verwarring te brengen: Wat is nu je kop en wat is je kont? Veel vlinders zijn aan vijanden ontsnapt omdat een predator ze aan de verkeerde kant vastgreep en zo alleen maar een hap vleugel in de bek of de snavel hield. De vlinder kan met een hapje er uit wel verder. De Dagpauwoog leeft in een paar generaties per jaar. Ze leggen eitjes op de brandnetel en de rupsen malen niet om de brandharen. Ze smullen van het blad en groeien als brandnetel. Het zijn zwarte rupsen met uitsteeksels aan alle kanten. Eenmaal volgroeid zoeken ze hun eigen weg en een verstopplekje om zich te verpoppen. Na verloop komt daar weer een nieuwe generatie uit. Die gedaanteverwisseling is een onbegrijpelijk wonder. De eerste generaties vlinders die uit de pop komen, leven een week of 6…… als ze geluk hebben. De laatste generatie die in het najaar uit de pop komt, leeft veel langer: De Dagpauwogen zoeken een plek om de winter door te brengen. Soms in bosje of een houtstapel. Vaak ook een schuurtje of een zolder. Om bestand te zijn tegen kou, maken ze van hun lichaamsvloeistof een soort antivries. Ze kunnen dan weinig meeer bewegen, maar wel temperaturen ver onder nul overleven. In het voorjaar bij temperaturen boven de 12 graden wordt de antivries weer gewoon lichaamsvloeistof en gaat de Dagpauwoog weer op stap. Eerst brandstof zoeken in de bloemen en dan een partner zoeken en paren. Daarna zoeken de vrouwtjes weer de brandnetels op om eitjes te leggen. De cyclus is rond. Het is tragisch, dat het met de dagvlinders en ook met de Dgpauwoog niet goed gaat. Gif, nectartekort, ammoniakovermaat, klimaatveranderingen; allemaal oorzaken van afname van de dagvlinders. Help de dagvlinders: zorg voor (liefst wilde) bloemen in de tuin het hele jaar, spaar een plekje met brandnetels, gebruik geen gif in je tuin. Met z’n allen kunnen we wat betekenen voor de Dagpauwoog.
Tekst en foto: Joop Verburg, Zuidwolde
