‘Niemand gaat nu voor de lol een bedrijventerrein op, dat zou ik graag anders zien’

Robbert Snep, senior onderzoeker groene steden bij Wageningen University & Research (WUR), is gepromoveerd op de kansen voor natuur op bedrijventerreinen. ‘Groene bedrijventerreinen zijn niet alleen heilzaam voor werknemers, maar ook voor de omwonenden en biodiversiteit in het gebied’. 

Robbert houdt zich als ecoloog en onderzoeker al zo’n 20 jaar bezig met biodiversiteit, functioneel groen voor klimaatadaptie en gezondheid in steden. ‘Groen is wat mij betreft geen doel op zich, maar een middel om de leefbaarheid in steden te verbeteren. Ik wil met mijn kennis echt impact hebben. Als ik ooit kleinkinderen heb, wil ik ze niet alleen die boekenkast met al mijn bijdragen laten zien, maar ze ook mee naar buiten nemen en zeggen “Kijk, hieraan heeft opa bijgedragen”.’

Recreëren op een bedrijventerrein

‘Tot voor kort werd stadsgroen vooral gezien als een mooi decor’, gaat Robbert verder. ‘Waar we naartoe moeten is functioneel en biodivers groen.’ In Japan en Amerika waar hij voor zijn onderzoek was, waren ze 30 jaar geleden al bezig met natuurbehoud in de werkomgeving. ‘In Japan gaan werknemers in het weekend naar hun bedrijventerrein om het samen met familie bedrijfsbossen voor biodiversiteit te beheren. In Nederland gaat niemand voor de lol naar een bedrijventerrein. Het zou mooi zijn als dat zou veranderen. Er ligt veel potentie, vooral bij terreinen die dicht tegen natuurgebieden aanliggen. In Nederland zijn dat er zeker 500.’

Gazon omgetoverd tot bloemenweide

Robbert ziet wel dat er ook in Europa en Nederland steeds meer belangstelling is voor het vergroenen en biodiverser maken van bedrijventerreinen. Zo heeft hij Heineken geholpen om hun grootste  brouwerij  (100 ha), in Zoeterwoude, tot een biodiverse werkomgeving te ontwikkelen. Robbert: ‘Het is relatief makkelijk om bestaand bedrijfsgroen, vaak met weinig waarde voor natuur, om te vormen naar een natuurrijke begroeiing. Bij Heineken veranderde hectares gazon door ander maaibeheer en kleine stukken inzaaien naar bloemenweides. Het is nu een hotspot voor bestuivers in de regio en heeft een voorbeeldfunctie voor andere terreineigenaren. Zo is het aangrenzend bedrijventerrein ook met biodivers groen aan de slag gegaan.’

Heineken heeft op advies van WUR bewust ingezet op bestuivers, niet alleen een bedreigde groep soorten, maar ook essentieel voor de voedingsmiddelenindustrie waar Heineken een grote speler in is. Zonder bestuivers immers geen gewassen. Het groenbeheer op de brouwerij is niet duurder geworden, de werkzaamheden wel anders: in plaats van 15-20x maaien per jaar 1-2 x per jaar.

‘Voor dieren in de omgeving kan een bedrijventerrein een stapsteen zijn in plaats van een barrière. Op die manier kun je als bedrijf zelfs bedreigde diersoorten helpen.’ 

Van barrière naar stapsteen en leefgebied

Samen met IVN en vele andere partijen is Robbert bezig met een aanvraag bij het Nationaal Groeifonds voor het ontwikkelen van toekomstbestendige, groenblauwe bedrijventerreinen. Robbert vertelt: ‘We willen de Nederlandse bedrijfsomgeving qua duurzaamheid en leefbaarheid verbeteren, van gebouw tot omgeving. Uiteindelijk profiteert iedereen van meer groen en blauw (water, red.). Hittestress en wateroverlast wordt voorkomen en de werkomgeving wordt inspirerend voor werknemers en omwonenden. Niemand gaat nu voor de lol een bedrijventerrein op. Dat zie ik graag anders: een groen werklandschap, waar economie en ecologie samen gedijen. Op die manier kun je als bedrijf zelfs bedreigde diersoorten helpen.’

IVN kan belangrijke rol spelen

‘Tot nu toe zagen bedrijven hun terrein vooral als een plek waar ze geld mee kunnen verdienen door het heel efficiënt in te richten met gebouwen, opslag en parkeren, vertelt Robbert. ‘Het weinige bedrijfsgroen is enkel decor. En dat is zonde, want je kunt ook kiezen voor functioneel groen dat op gebied van biodiversiteit, klimaatadaptatie en gezondheid daadwerkelijk iets oplevert.
Gelukkig zijn er wel steeds meer parkmanagers en hoveniers die interesse krijgen in meer en beter groen en blauw op bedrijventerreinen.’ IVN kan daarin ook een belangrijke rol spelen volgens Robbert. ‘Het meenemen van bedrijven in waarom en hoe groen voor hen van meerwaarde kan zijn is essentieel voor het draagvlak. Denk aan het Tiny Forest voor bedrijven waar IVN ook de werknemers en omwonenden betrekt.’

Werknemers betrekken

Volgens Robbert is de potentie van een natuurlijk bedrijventerrein ook zichtbaar als we kijken hoeveel Nederlanders in hun vrije tijd van natuur genieten, maar in de werkomgeving daar nu nog helemaal niet mee bezig zijn. Door hen als werknemer te betrekken bij biodiversiteit in de werkomgeving – net als in Japan of USA al gebeurt – krijg je bedrijven enthousiast voor dit vernieuwende idee. Ook omwonenden kun je met een andere bril naar zo’n bedrijventerrein laten kijken. Je kunt het omtoveren van een no go area naar een plek waar je met plezier naartoe gaat. Zorg dat ze in een actiemodus komen door ze te betrekken. Daar is IVN bij uitstek de geschikte organisatie voor.’

Wat kun je zelf doen?

Robbert roept iedereen op eens in eigen woon- of werkomgeving te kijken. ‘Wat zie je nu? Wat zou je willen en kunnen zien? Ga in gesprek met de gemeente of je werkgever om de omgeving te vergroenen en biodiverser te maken. Er is zoveel meer mogelijk dan je denkt.’

Meer informatie

Wil je meer informatie over de vergroening van bedrijventerreinen? Neem een kijkje op onze pagina ‘Natuurinclusief werken’.